Το μέλασμα (ή χλόασμα ή πανάδα) είναι αρκετά συχνή δερματοπάθεια που χαρακτηρίζεται από την παρουσία μελαγχρωματικών κηλίδων σαφώς αφοριζόμενων από το γύρω υγιές δέρμα κι εντοπίζονται κυρίως στα περισσότερο φωτοεκτεθειμένα σημεία του σώματος (στο μέτωπο, στις παρειές, στη μύτη, στο άνω χείλος και στο πηγούνι).

Το μέλασμα οφείλεται σε κατά τόπους αυξημένη παραγωγή μελανίνης κι εμφανίζεται συχνότερα σε μελαχρινά άτομα. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι ορμόνες (κυρίως τα οιστρογόνα), γι’ αυτό και εμφανίζεται πιο συχνά σε εγκύους ή σε γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά. Εμφανίζεται επίσης σε γυναίκες με διαταραχές της λειτουργίας των ωοθηκών.

Το μέλασμα χωρίζεται σε επιδερμικό, χοριακό (κυρίως δέρματος) και μικτό.

Το μέλασμα που παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε ορισμένες περιπτώσεις, εξαφανίζεται μετά τον τοκετό, ενώ το μέλασμα από αντισυλληπτικά συνήθως δεν υποχωρεί μετά τη διακοπή των αντισυλληπτικών. Το μέλασμα που παραμένει μετά τον τοκετό αποτελεί ένα σοβαρό αισθητικό πρόβλημα που απασχολεί τις γυναίκες, θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι υπάρχει θεραπεία.

Θεραπευτικά, χορηγούνται κρέμες που περιέχουν λευκαντικές ουσίες μόνες τους ή σε συνδυασμό με άλλες ουσίες (τρετινοΐνη, κορτικοειδή, αζελαϊκό οξύ, οξέα φρούτων, γλουκονολακτόνη κλπ.) για καλύτερη δράση.

Οι λευκαντικές ουσίες που τοπικά χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι η υδροκινόνη, το κογικό οξύ και η βιταμίνη C. Η βιταμίνη C μπορεί να χορηγηθεί και συστηματικά, παράλληλα με την τοπική θεραπεία.

Το χημικό peeling διαφόρου βάθους είναι επίσης μια καλή μέθοδος θεραπείας, καθώς και η κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο. Τέλος, όταν οι βλάβες επιμένουν, καλό είναι να γίνει θεραπεία με laser παράλληλα με άλλες θεραπευτικές επιλογές, όπως οι λευκαντικές κρέμες και το ήπιο χημικό peeling.

Ο τύπος του laser που θα επιλεγεί εξαρτάται κυρίως από το βάθος στο οποίο έχει παραχθεί και εναποτεθεί η μελανίνη, δηλαδή εξαρτάται από το εάν η βλάβη είναι επιφανειακή στην επιδερμίδα, εν τω βάθει στο χόριο ή εάν είναι μικτή και στην επιδερμίδα και στο χόριο.

Το αποτέλεσμα από μια θεραπεία με laser μπορεί να επηρεαστεί από τον τύπο του δέρματος, γιατί οι γυναίκες με πιο σκούρο δέρμα έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στην αντιμετώπιση, αφού η ακτινοβολία απορροφάται περισσότερο από τη φυσιολογική μελανίνη, που υπάρχει σε μεγάλη ποσότητα στις γυναίκες αυτές και δεν είναι διαθέσιμη για τη θερμική καταστροφή του μελάσματος.

Συνιστάται, τέλος, η αποφυγή των παραγόντων που μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το μέλασμα και κυρίως η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία χωρίς αντηλιακό. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αντηλιακά με υψηλούς δείκτες προστασίας σε διάφορες μορφές (σπρέι και λοσιόν για τα λιπαρά δέρματα και κρέμες-γαλακτώματα για τα ξηρά).