Τι είναι ο καρκίνος του δέρματος;
Ο καρκίνος του δέρματος είναι ένα κακόηθες νεόπλασμα που δημιουργείται από τα κύτταρα της επιδερμίδας και οφείλεται κυρίως στην υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Η παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία χωρίς προστασία, έχει καρκινογενετική δράση και μπορεί να οδηγήσει σε καρκινώματα του δέρματος και σε κακοήθη μελανώματα. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συχνότερα όμως εμφανίζεται στις ηλικίες μεταξύ 40 και 60 ετών. Οποιοδήποτε μη συνηθισμένο ογκίδιο ή ογκίδιο με πληγή που δεν κλείνει και επιμένει για μεγάλο διάστημα θα πρέπει να ελέγχεται.
Ποιοι είναι οι τύποι καρκίνου του δέρματος;
Οι δυο πιο συχνοί καρκίνοι του δέρματος είναι ο βασικοκυτταρικός και ο ακανθοκυτταρικός καρκίνος.
Βασικοκυτταρικός καρκίνος
Ο βασικοκυτταρικός καρκίνος ή βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα εμφανίζει τοπική καταστροφή και διήθηση του δέρματος, αναπτύσσεται αργά και πολύ σπάνια μεθίσταται. Είναι ο πιο συχνός καρκίνος του δέρματος. Εντοπίζεται συνήθως στις παρειές, στο μέτωπο, στη μύτη, στο άνω χείλος αλλά μπορεί να εμφανισθεί και σε άλλες περιοχές.
Η ονομασία του βασικοκυτταρικού καρκινώματος προήλθε από την ομοιότητα των κυττάρων του με τα κύτταρα της βασικής στιβάδας της επιδερμίδας. Κλινικά το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται αρχικά σαν ρόδινη βλατίδα που προοδευτικά αυξάνει σε μέγεθος ή μπορεί να εμφανίζεται υπό μορφή οζιδίων με επιφάνεια ομαλή και λεία γύρω από μια ελκωτική βλάβη. Τα όρια του έλκους είναι σαφώς αφοριζόμενα, ελαφρά επηρμένα και με χρώμα όπως τα μαργαριτάρια, με μικρά αιμοφόρα αγγεία στην επιφάνεια της βλάβης.
Η θεραπεία του βασικοκυτταρικού καρκίνου του δέρματος γίνεται με laser, με κρυοχειρουργική ή χειρουργικά, ενώ σε μικρές βλάβες καλά αποτελέσματα μπορεί να δώσει η θεραπεία με κρέμα ιμικουϊμόδης ή με κρέμα 5-φθοριουρακίλης.
Ακανθοκυτταρικός καρκίνος
Ο ακανθοκυτταρικός καρκίνος είναι κακοήθης όγκος του δέρματος και δημιουργείται από την κακοήθη ανάπτυξη των κερατινοκυττάρων. Εμφανίζεται στο δέρμα αλλά και στους βλεννογόνους όπου αποτελεί τον συνηθέστερο καρκίνο τους. Έτσι, μπορεί συχνά να αναπτυχθεί στα χείλη (με το βλεννογόνο του άνω χείλους να προσβάλλεται συχνότερα), στις γωνίες του στόματος, στη γλώσσα, στην έσω επιφάνεια των παρειών, αλλά και στο πέος στον άνδρα και στον τράχηλο της μήτρας και στα έξω γεννητικά όργανα στη γυναίκα.
Στο δέρμα εμφανίζεται κυρίως στη μύτη, στο μέτωπο, στις παρειές, στο πηγούνι, στα πτερύγια των αυτιών, στο τριχωτό της κεφαλής και στην κροταφική περιοχή. Κλινικά, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται με μορφή εκλωμένου ογκιδίου, με επιφάνεια ανώμαλη, ενώ είναι σκληρό, ερυθρό, αιμορραγεί εύκολα και αναπτύσσεται γρήγορα.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να εμφανισθεί de Novo ή να εμφανισθεί πάνω σε προϋπάρχουσα δερματική ή βλεννογόνια προκαρκινική βλάβη. Τα όρια του καρκινώματος είναι συνήθως σαφή, ανώμαλου σχήματος και περισσότερο επηρμένα σε σχέση με το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα.
Σε ό,τι αφορά την πρόγνωση, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα που αναπτύσσεται πάνω σε ακτινική υπερκεράτωση ή σε νόσο του Bowen πολύ σπάνια δίνει μεταστάσεις ενώ το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα που αναπτύσσεται πάνω σε υγιές δέρμα ή πάνω σε ουλές από διάφορες αιτίες μπορεί να δώσει μεταστάσεις πιο εύκολα. Επίσης πιο εύκολα μεταστάσεις μπορεί να δώσουν τα ακανθοκυτταρικά καρκινώματα που εντοπίζονται στα αυτιά και στο άνω χείλος. Η θεραπεία του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος είναι χειρουργική.
Υπάρχει τρόπος πρόληψης από τον καρκίνο του δέρματος;
Η καλύτερη πρόληψη για τα άτομα που κινδυνεύουν από καρκίνο του δέρματος είναι η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και η χρησιμοποίηση αντηλιακών με υψηλό δείκτη προστασίας.